Technik ortopeda – jedyny w Polsce !

Studium Pracowników Medycznych i Społecznych w Szczecinie

Zwichnięcia, skręcenia i złamania przydarzyć mogą się każdemu, o każdej porze roku. Ryzyko wystąpienia urazów wzrasta u osób cierpiących na osteoporozę, uprawiających sport wyczynowo,
a także u osób w podeszłym wieku. By coś sobie skręcić, zwichnąć lub złamać, czasem wystarczy jeden nieostrożny ruch. Niefortunny upadek może zakończyć się nie tylko złamaniem kości, skręceniem bądź zwichnięciem stawu, ale również stłuczeniem tkanek miękkich lub naderwaniem mięśni, które wymagają długotrwałej rekonwalescencji. W przypadku wszelkiego rodzaju urazów konieczne jest specjalistyczne leczenie, a często również późniejsza rehabilitacja.
Dziedziną medycyny, która wraz z chirurgią urazową zajmuje się leczeniem i diagnozowaniem wszelkich chorób oraz urazów powiązanych z narządami ruchu jest ortopedia. Zawodem ściśle
z nią związanym tuż obok lekarza ortopedy, zajmującego się głównie leczeniem wad oraz uszkodzeń, dotykających układ kostno – mięśniowo – stawowy jest również technik ortopeda, który
odpowiada za projektowanie, wykonywanie oraz sprzedaż sprzętu ortopedycznego
i rehabilitacyjnego w zakładach przemysłowych i rzemieślniczych.      

W ramach swoich zadań technik ortopeda wspólnie z lekarzem decyduje, jakiego rodzaju wyrób ortopedyczny jest niezbędny danemu pacjentowi oraz w zależności od potrzeb dobiera odpowiedni sprzęt ortopedyczny stosowany w leczeniu i rehabilitacji różnego rodzaju schorzeń narządów ruchu. Opracowanie indywidualnego planu zaopatrzenia ortopedycznego w środki pomocnicze, zgodnie z zaleceniami lekarza oraz potrzebami pacjenta wymaga od osoby wykonującej zawód technika ortopedy posiadania szerokiej wyobraźni przestrzennej, a także poczucia estetyki,
i obszernych zdolności manualnych. Z uwagi na dokonywanie oceny stanu funkcjonalnego pacjenta, dla którego niezbędne staje się zaopatrzenie ortopedyczne oraz pełne wyposażenie w odpowiednie materiały wspomagające, zawód technika ortopedy jest nie tylko bardzo ważny, ale przede wszystkim odpowiedzialny, bowiem to właśnie od odpowiednio sporządzonego sprzętu zależy jakość i szybkość rehabilitacji pacjenta pozwalającej na powrót do optymalnej sprawności fizycznej.

Technik ortopeda, to atrakcyjny zawód dający bardzo wiele możliwości zatrudnienia, między innymi w zakładach produkcyjnych i naprawczych przedmiotów ortopedycznych i sprzętu rehabilitacyjnego, poradniach zaopatrzenia ortopedycznego, zakładach naukowo – badawczych, punktach dystrybucji przedmiotów ortopedycznych oraz przyklinicznych, przyszpitalnych
i przysanatoryjnych zakładach wytwórczych, a także oddziałach szpitalnych oraz przychodniach.

Zapraszamy serdecznie do JEDYNEJ W POLSCE szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie ortopedy –w SZCZECINIE  przy ulicy Hożej 3.

Informacja:
Infolinia codziennie 8.00-22.00 + 48 510 036 706         e-mail: info@21.szkolymedyczne.eu

Stomatologia jest obecnie rozbudowaną branżą, która obejmuje różne zawody. Dość powszechnie kojarzy się ją z najbardziej nobilitowanymi zawodami takimi jak: lekarz stomatolog czy chirurg szczękowy – w rzeczywistości jednak dziedzina ta potrzebuje całej rzeszy innych specjalistów zajmujących się wykonywaniem poszczególnych prac. Jednym z nich jest higienistka stomatologiczna. Jest to osoba niezbędna do prawidłowego działania każdego profesjonalnego gabinetu .

Higienistka stomatologiczna odpowiada za wiele funkcji. Jej zadaniem jest przestrzeganie zasad higieny oraz bezpieczeństwa w miejscu pracy, jakim jest gabinet stomatologiczny. W gabinetach higienistka bardzo często prowadzi także całą dokumentację lekarską i finansową. Z punktu widzenia lekarza stomatologa bardzo ważnym zadaniem higienistki jest asystowanie przy wykonywaniu niektórych zabiegów, komunikowanie się z pacjentami oraz organizowanie stanowiska pracy w taki sposób, aby było ono w pełni przystosowane do leczenia.

Higienistka stomatologiczna może również samodzielnie wykonywać niektóre zabiegi stomatologiczne takie jak: lakowanie, lakierowanie, piaskowanie, fluoryzacja, skalingi nad- i poddziąsłowe, impregnacje zębów mlecznych u dzieci, dopasowywanie wypełnień do zgryzu, wykańczanie i polerowanie wypełnień oraz higienizacja pacjentów w różnym wieku. Higienistka prowadzi porady dietetyczne, dobiera środki do utrzymania zdrowia jamy ustnej, wykonuje wstępne badania diagnostyczne. Jest cennym współpracownikiem dla lekarza stomatologa.

Radiodiagnostyka i radioterapia to dwie ważne dziedziny, które odgrywają istotną rolę we współczesnej medycynie. Są one niezbędne do wykonywania badań zlecanych przez lekarzy – bez nich szeroko pojęta diagnostyka nie mogłaby być skuteczna. Z tego też powodu wykwalifikowany i doświadczony technik elektroradiolog może obecnie cieszyć się wieloma ciekawymi możliwościami zawodowymi, popartymi odpowiednim wynagrodzeniem, na rynku pracy.

Technik elektroradiolog to specjalista posiadający wiedzę z zakresu radiologii, diagnostyki elektromedycznej oraz umiejętności stosowania metod radioterapeutycznych. Do zadań zawodowych elektroradiologa należy sprawowanie kontroli i obsługa aparatury elektromedycznej, wykonywanie badań i zabiegów z zakresu diagnostyki obrazowej i elektromedycznej oraz współdziałanie w procesie archiwizacji otrzymanych danych diagnostycznych, a także prowadzenie zalecanej przez lekarza radioterapii. Profesjonalny technik elektroradiolog w swojej pracy odpowiedzialny jest za obsługę całego szeregu skomplikowanych urządzeń medycznych – musi robić to w pełni bezpiecznie. Konieczna jest również umiejętność dokładnego odczytywania  badań, współpraca ze specjalistami z innych dziedzin medycyny oraz działania związane z systemem wdrażania i koordynowania jakością. Technik elektroradiolog wykonuje samodzielnie i w zespole wszelkie prace związane z przygotowaniem badań diagnostycznych i zabiegów w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii. Wspomniane wcześniej zasady bezpieczeństwa także są tutaj bardzo istotne; dobry specjalista musi być w stanie nie tylko w pełni bezpiecznie wykonywać zabiegi, ale również uchronić swoich pacjentów przed wszelkimi zagrożeniami wynikającymi z różnego rodzaju awarii sprzętu, musi umieć odpowiednio przygotować pacjenta do badań diagnostycznych i zabiegów w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii, wykonywać zabiegi terapeutyczne z wykorzystaniem promieniowania jonizującego, pola magnetycznego, pierwiastków promieniotwórczych i ultradźwięków. Technik elektroradiolog analizuje również samodzielnie wykonanie badań diagnostycznych oraz zabiegów w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii, po czym przygotowuje je do oceny lekarza.

Na uwagę zasługują szczególnie szerokie i atrakcyjne możliwości pracy – technik elektroradiolog znajdzie zatrudnienie w zakładach radioterapii, pracowniach rentgenowskich, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego,audiometrii, densytometrii, spirometrii, echokardiografii, elektrokardiografii, hemodynamiki, elektrofizjologii, radiologii interwencyjnej, w pracowniach prób wysiłkowych, badań holterowskich, na salach operacyjnych kardiochirurgii i ortopedii, w szpitalnych oddziałach ratunkowych, na oddziałach intensywnego nadzoru kardiologicznego i reanimacji.

Zapraszamy do nauki w oddziałach Studium Pracowników Medycznych i Społecznych :

w Łodzi ul. Kopcińskiego 5/11

 Kontakt i informacje:
info@21.szkolymedyczne.eu
Infolinia czynna w godz.8.00- 22.00 + 48 510 036 706

Latem wielu z nas wyrusza na łono natury na zasłużony wypoczynek. Błogi relaks i radosny, aktywny urlop może przerwać konieczność wizyty w szpitalu po ugryzieniu kleszcza. Jak uniknąć takich nieprzyjemności i jaki wpływ na zdrowie człowieka ma ukąszenie tego pajęczaka?
Gdzie można natknąć się na kleszcze?

Szukając bliskiego kontaktu z naturą – w lasach i na łąkach można najszybciej natknąć się na krwiopijnego pasożyta, czyli kleszcza. Występują one nie tylko w głębokich lasach liściastych, ale również na terenie zieleni miejskiej – na skwerach i w parkach. Szczególnie kleszcze upodobały sobie miejsca przejściowe, czyli na przykład skraj lasu graniczący z łąkami. Kleszcze nie potrafią latać, ale bytują na liściach drzew i krzewów, a stamtąd skaczą na potencjalnego żywiciela – zwierzę lub człowieka. Zanim kleszcz zacznie pić naszą krew, znieczula skórę swoją śliną, przez co możemy nawet nie wiedzieć, że staliśmy się żywicielem pajęczaka.

Niebezpieczeństwo dla człowieka

Samo ukąszenie kleszcza nie jest niebezpieczne dla człowieka, a ilość krwi, jaką potrafi wypić też nie spowoduje strat w organizmie ludzkim. Problem w tym, że kleszcze są nosicielami wielu groźnych drobnoustrojów, z których najbardziej niebezpieczne są bakterie boreliozy oraz wirusy przenoszące kleszczowe zapalenie mózgu.

Jak chronić się przed kleszczami?

Nie sposób całkowicie zrezygnować ze spacerów po lesie czy w parkach miejskich, aby ograniczyć ryzyko ukąszenia kleszcza. Niemniej, wybierając się w takie miejsca najprościej tego dokonać zakładając na głowę czapkę z daszkiem, koszulkę czy bluzkę z długim rękawem i długie spodnie. Wyjście do lasu w klapkach również nie jest wskazane, ponieważ kleszcz może wbić się w skórę stopy. Lepiej wybrać pełne obuwie. Ubranie jest często niemożliwą do pokonania barierą dla kleszcza. Nawet jeśli spadnie na człowieka, nie będzie mógł wgryźć się w skórę.

Można używać również preparatów na kleszcze i komary – najwygodniejsze są te w sprayu, które odstraszają owady. Innym sposobem przeciwdziałania ukąszeniom kleszczy jest dokładne oglądanie całego ciała po każdej wizycie w lesie lub w parku. Kleszcze po przedostaniu się bowiem na ciało człowieka szukają dogodnego miejsca na wygryzienie się w skórę. Przede wszystkim trzeba sprawdzić miejsca dobrze ukrwione, m.in. głowę, szyję, pachy, pachwiny i zgięcia podkolanowe, gdzie najszybciej można je znaleźć.

Co zrobić, gdy znajdziemy kleszcza?

Jeśli pomimo podjęcia różnych działań profilaktycznych i tak „złapiemy” kleszcza, który zdąży wszczepić się w skórę, należy jak najszybciej go usunąć, dzięki czemu można zapobiec wprowadzeniu do krwioobiegu chorobotwórczych drobnoustrojów. Wystarczy wyjąć kleszcza ruchem obrotowym specjalnymi szczypczykami lub pęsetą, starając się wyjąć całego owada. Nie należy smarować miejsca ukąszenia wazeliną, alkoholem czy jakimkolwiek tłuszczem, ponieważ kleszcz zacznie wymiotować do naszej krwi zawartością swojego żołądka, wraz z wirusami i bakteriami. Jeśli nie uda nam się usunąć kleszcza samodzielnie lub tkwi on zbyt głęboko w ciele, najlepiej nie zwlekając udać się do lekarza.

Pojawiają się zawsze, kiedy oczka uciekają.
Gdy naprawy wymagają,
One chętnie je badają.
Wszystkie sprzęty wnet chwytają,
Wadę szybko poprawiają.
Nad oczkami wciąż czuwają.

Działem okulistyki, zajmującym się badaniem zaburzeń obuocznego widzenia oraz leczeniem ich za pomocą odpowiednich ćwiczeń jest ortoptyka, zaś zawodem medycznym bezpośrednio z nim związanym – ortoptystka (gr. ortos = prosty, opticos = wzrok).

Ortoptystka to osoba zajmująca się badaniem i leczeniem specjalistycznym zeza, niedowidzenia, zaburzeń wzroku oraz rehabilitacją pacjentów po operacjach zeza i urazów w obrębie oczodołu. Ortoptystki asystują w wielu badaniach okulistycznych dotyczących utraty widzenia: niedowidzenie, zaburzeń gałkoruchowych: zez, oczopląs, diagnozy chorób narządu wzroku: jaskra, zaćma, czy też doboru korekcji wady: okulary, soczewki kontaktowe. Niezbędne badania układu wzroku wykonują za pomocą odpowiednich urządzeń i tablic testowych. Do zadań ortoptystek należy ocena stanu widzenia pacjenta, opracowanie indywidualnych zestawów ćwiczeń optycznych oraz prowadzenie pełnej rehabilitacji narządu wzroku. Ortoptystki przygotowują również pacjentów do zabiegów operacyjnych oraz odpowiadają za prowadzenie właściwych treningów, mających na celu zatrzymanie dalszego postępowania wady wzroku. Miejscem pracy ortoptystki są gabinety okulistyczne, gabinety optyczne, poradnie leczenia zeza, poradnie neurookulistyczne oraz szpitalne oddziały okulistyczne. Ortoptystka może również prowadzić własną działalność gospodarczą dotyczącą świadczenia usług medycznych w zakresie optyk.

Nieodzownym aspektem pracy ortoptystki jest współpraca interdyscyplinarna z lekarzem okulistą zajmującym się diagnozowaniem problemów ocznych, optometrystą, odpowiedzialnym za przeprowadzanie pomiarów parametrów układu wzrokowego oraz optykiem dbającym o prawidłowy dobór środków korygujących. Wspólnym obszarem zainteresowań tych zawodów jest troska o narząd wzroku.

Kształcenie ortoptystów w Polsce prowadzone jest od ponad 30 lat. W 1979 roku w Krakowie w Medycznym Studium Zawodowym nr 1 powołano do życia pierwszy w Polsce Wydział Ortoptyczny kształcący ortoptystów w dwuletnim studium dziennym. Obecnie kwalifikacje do wykonywania zawodu zapewnia jedynie uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po ukończeniu 2- letniej szkoły policealnej. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministerstwa Edukacji Narodowej z 23 grudnia 2011 roku w zawodzie ortoptystki nie ma możliwości kształcenia na kwalifikowanych kursach zawodowych w ramach wyodrębnionej kwalifikacji.

Studium Pracowników Medycznych i Społecznych nie tylko daje możliwość podjęcia nauki na kierunku ortoptystka, ale również dzięki doskonale prowadzonym zajęciom praktycznym
i ćwiczeniom odbywającym się w specjalistycznych gabinetach okulistycznych stwarza szansę zdobycia realnych umiejętności zawodowych.

Dzięki podejmowanym działaniom integracyjnym oraz popularyzatorskim świadomość na temat ortoptyki w Polsce stale wzrasta, a ortoptyści stają się coraz bardziej cenioną grupą zawodową.
Praca ortoptystki wymaga dużo odpowiedzialności oraz umiejętności nawiązywania kontaktów interpersonalnych w różnych grupach wiekowych. Pacjentami ortoptystów bardzo często są dzieci, dlatego też od osób pracujących w tym zawodzie wymagane jest odpowiednie podejście
i umiejętności. Jest to zajęcie dla osób otwartych, łagodnych i cierpliwych.

Chcąc świadczyć usługi na najwyższym poziomie, zapewniające pacjentom możliwie jak najlepszą opiekę warto skorzystać z oferty Studium Pracowników Medycznych i Społecznych. Wyspecjalizowana kadra, jaką dysponuje nasza Szkoła pozwala osiągnąć wysokie kwalifikacje oraz zrealizować postawione przez siebie cele zawodowe.

Ortoptystka to zawód idealny dla wszystkich, którzy potrafią odkryć w oczach siłę duszy.

„Oczy są zwierciadłem duszy.
Wystarczy jedynie przetrzeć taflę szkła”
(Grzegorz Oling)

Sezon letni sprzyja zażywaniu kąpieli słonecznych, zwłaszcza podczas wyjazdów wakacyjnych do ciepłych krajów. Musimy jednak wiedzieć, w jaki sposób racjonalnie się opalać, aby nie narażać się na poparzenia i zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory skóry. (więcej…)

Nasi prapraprzodkowie cierpieli z powodu próchnicy, dokuczała im parodontoza, uzębienie ich nosiło też ślady ubytków niepróchnicowego pochodzenia. Dotychczasowe badania nie mówią jednak nic o erozji. Czyżby więc wykreowały ją ewolucja i rozwój cywilizacji?

fot. Dr med. Agnieszka A. Pawlik

Obserwacje paleopatomorfologów, antropologów i archeologów wskazują, że ubytki twardych tkanek zębów niepróchnicowego pochodzenia mają charakter fizjologiczny, związany z funkcjonowaniem uzębienia i towarzyszyły gatunkowi ludzkiemu od samego początku. Mowa tutaj przede wszystkim o abrazji i atrycji. W ostatnim stuleciu pojawił się jednak także termin erozja, pozwalający określić wpływ spożywanych pokarmów (przede wszystkimzawartych w nich kwasów) na twarde tkanki zębów. Dlaczego erozja nie dotyczyła człowieka prehistorycznego?

W epoce myśliwych i zbieraczy najbardziej powszechnym napojem była woda, a szkliwo zębów wystawione było na działanie kwasów zawartych w pożywieniu sezonowo i w konsekwencji przejściowo. Działanie remineralizujące śliny było wtedy wystarczające, by skompensować ich szkodliwe działanie. W miarę upływu czasu rozwój rolnictwa, rozpowszechnienie procesu fermentacji przy przygotowywaniu i konserwowaniu pokarmów (szczególnie od średniowiecza) i zmiany nawyków żywieniowych sprawiły, że ekspozycja zębów na kwasy zewnątrzpochodne stawała się coraz większa. Również różnego rodzaju patologie, zaburzające pracę gruczołów ślinowych (terapie onkologiczne, leki zażywane ze wskazań ogólnych), sprzyjają zaburzeniu równowagi kwasowo-zasadowej w jamie ustnej. Częściej też mamy do czynienia ze schorzeniami, które są źródłem kwasów wewnątrzpochodnych. Erozja, która
wcześniej nie była obecna, aktualnie przeżywa swoje apogeum.

ABRAZJA

Abrazja powstaje, kiedy między zębami pojawia się ciało obce, na przykład pokarm. Ma najczęściej formę wydrążeń, jamek w zębinie, otoczonych pasem szkliwa, które jako twardsze jest w mniejszym stopniu starte. Zmiana nie jest nadwrażliwa, ponieważ czas jej tworzenia pozwala na skuteczną reakcję obronną kanalików zębinowych. Obserwacje sugerują, że jest mniej popularna aktualnie, w epoce kiedy pożywienie poddane jest w stopniu znaczącym wcześniejszej obróbce (gotowanie, miażdżenie, miksowanie). O abrazji mówi się także w przypadku złych nawyków higienicznych (używanie ruchów szorujących, zbyt twarda szczoteczka do zębów), kiedy dotyczy powierzchni przedsionkowych zębów. Zmiany o charakterze abrazyjnym okolicy szyjek zębowych na powierzchniach przedsionkowych najczęściej
dotykają kłów, przedtrzonowców tak w szczęce, jak i w żuchwie. Predyspozycja do pojawienia się zmian w przedtrzonowcach wynika z faktu, iż właśnie w tej okolicy siła kontaktu ze szczoteczką do zębów jest większa, a czas szczotkowania dłuższy w porównaniu z innymi zębami. Także pozycja i kształt anatomiczny kłów i przedtrzonowców predysponują do tego typu abrazji. Zmiany abrazyjne mają wtedy kształt półksiężyców z kanciastymi brzegami, powierzchnią gładką, błyszczącą („wyświechtaną”). Często występują grupowo i towarzyszą im recesje dziąseł.

ATRYCJA

Atrycja to skutek kontaktu przeciwstawnych zębów, bez bezpośredniego udziału pożywienia. Homologiczne (znajdujące odbicie w przeciwstawnym łuku) ubytki mają płaską powierzchnię i wyraźnie zaznaczone brzegi. Jest obserwowana u pacjentów z wadami zgryzu czy z bruksizmem, wtedy kiedy mamy do czynienia z dodatkowymi pod względem mocy i kierunku siłami, działającymi na zęby. Wydaje się w takim samym stopniu towarzyszyć człowiekowi aktualnie, jak i w okresie prehistorycznym.

DEFINICJA EROZJI I JEJ DIAGNOSTYKA

Erozja to powierzchowna utrata tkanek twardych zęba zachodząca na skutek procesów chemicznych bez udziału mikroorganizmów, ale z udziałem kwasów i innych związków chelatujących. Satynowe ubytki są płaskie, o zaokrąglonych brzegach, obecne najczęściej na powierzchniach policzkowych lub przedsionkowych zębów. W niektórych przypadkach pojawiają się w okolicy poddziąsłowej lub na powierzchni podniebiennej i dojęzykowej. W formie zaawansowanej, atakując głębsze warstwy zęba, erozja wywołuje nadwrażliwość.

Jaki jest mechanizm pojawienia się zmiany? Uwolnione z substancji kwasowych jony wodorowe (protony) wchodzą w reakcję z jonami węglanowymi oraz fosforanowymi apatytów i rozpuszczają szkliwo. Uwolnione wtedy jony wapnia i fosforu przechodzą do śliny. Ta, mimo że jest zazwyczaj nimi nasycona, przyjmuje je. Kwas bowiem (zewnątrz- lub wewnątrzpochodny) obniża pH środowiska poniżej poziomu tak zwanego krytycznego (około 5,5 dla szkliwa i około 6,5 dla zębiny). Powoduje to radykalnie mniejszą koncentrację wapnia i fosforu, co sprzyja zjawisku rozpuszczania apatytów i wysycania jonami nienasyconej w związku z tym śliny. Szkliwo w mikroskopie wygląda wtedy jak po wytrawieniu. W przypadkuzębiny uszkodzona jest część mineralna, kolagen natomiast pozostaje nienaruszony.

Erozja to zjawisko nieodwracalne i bardzo szkodliwe dla zębów. Początkowo jest niewidoczna gołym okiem. Z czasem powierzchnia zęba staje się matowa, pojawia się jej inny odcień, akcentowany coraz bardziej, w miarę zaawansowania rozwoju choroby. U niektórych osób już we wczesnej fazie pojawia się nadwrażliwość zębów, ból podczas szczotkowania, reakcja na niektóre pokarmy (zimne, gorące, słodkie i kwaśne). Początkowe pęknięcia szkliwa zastępowane są z czasem jego drobnymi, festonowatymi ubytkami. Rozróżnia się postać lekką, średnią i ciężką erozji. W ciężkiej postaci zęby stają się cieńsze, matowe, dochodzi do ubytku nie tylko szkliwa, ale także zębiny, z ryzykiem obnażenia miazgi włącznie. Wywiad z pacjentem uzupełnia i potwierdza diagnozę w kierunku erozji (nawyki żywieniowe i higieniczne, obecność schorzeń ogólnych).

CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE Z POKARMEM

Kiedy powodem erozji jest kwas pochodzący z pożywienia, dotyczy ona najczęściej powierzchni wargowych zębów górnych. Zmianami dotknięte są wtedy powierzchnie wargowe zębów, w około 1/3 przydziąsłowej, mają one kształt płaskich dysków, są gładkie, wypolerowane. Od brzegu dziąsła odgranicza je cienki pasek szkliwa (halo). Przypuszcza się, że jest to wynikiem działania obecnej zazwyczaj w okolicy przydziąsłowej niewielkiej ilości płytki nazębnej, która stanowić może barierę obronną przed działającym kwasem lub związana jest z aktywnością płynu kieszonki dziąsłowej, który neutralizuje tenże kwas i dostarcza składników mineralnych. Ubytki erozyjne na powierzchniach żujących zębów bocznych pojawiają się zazwyczaj na guzkach i sięgają zębiny. W przypadku obecności wypełnień charakterystyczne jest wystawanie ich powyżej poziomu zniszczonej przez kwasy powierzchni zęba.

Źródłem kwasów zewnątrzpochodnych są przede wszystkim: napoje energetyczne dla sportowców i korzystających z siłowni, orzeźwiające (zawierające kwasy: cytrynowy, fosforanowy, acetonowy, węglanowy i inne, o pH poniżej 4), napoje gazowane (7Up pH = 3,5, Pepsi pH = 2,7, Coca-Cola pH = 2,45), soki cytrusowe (pomarańczowy, zależnie od producenta, pH = 2,8-4,0, cytrynowy pH = 1,8-2,4) czy spożywane przez osoby szczególnie dbające o zdrowie typu „light”, ocet winny (pH = 2,9-3,3), sosy typu winegret (pH = 2,4-3,4), także marynaty (pH = 2,5-3,0), białe wino, piwo oraz owoce: rabarbar (pH = 2,9-3,3), grapefruit (pH = 3,0-3,5), jabłko (pH = 2,9-3,5), także porzeczki, wiśnie, maliny, śliwki, morele, czereśnie, jabłka, a z warzyw: szczaw, rukiew, szparagi, brukselka, pomidory, karczochy.
Dla właściwej oceny zagrożenia erozją cenna jest wiedza nie tylko o wartości pH pokarmu, ale także znajomość jego „potencjału erozyjnego”, czyli ilości potrzebnych związków buforujących (szczególnie wapnia i fosforu), obecnych w ślinie, by zneutralizować jego szkodliwe działanie, a także częstotliwość i czas przebywania pokarmu w jamie ustnej, tym samym czas kontaktu ze szkliwem zębowym. Czynniki te determinują kinetykę erozji. Stopień kwasowości pokarmu nie zawsze jest bowiem kompatybilny z wartością pH. Dla przykładu: pH Coca-Coli = 2,45, pH soku pomarańczowego = 2,8-4,0. Jednak wskaźnik neutralizacji do pH = 7,0 dla Coca-Coli wynosi 44 mmol/l OH-, a dla soku pomarańczowego – 66-154 mmol/l OH-. Stąd wniosek, że sok pomarańczowy, mimo wyższego pH, jest bardziej szkodliwy dla szkliwa niż Coca-Cola, ponieważ wymaga większych zdolności buforujących śliny. Niektórzy producenci wzbogacają produkty o wapń lub fosfor, redukując ich potencjał erozyjny. Skutkuje to ich mniejszą szkodliwością dla szkliwa. Sok pomarańczowy lub jogurt owocowy o pH = 4,0, wzbogacone podczas produkcji o jony wapnia, będą mniej szkodliwe niż inne, o tym samym pH, ale bez dodatku wspomnianych jonów.

Coraz rzadziej niebezpieczne dla zębów jest przewlekłe zażywanie leków w postaci tabletek do ssania z zawartością witaminy C, aspiryny, preparatów żelaza do picia (pH = 1,5).

Należy wspomnieć też o erozji pochodzenia zawodowego. Pojawia się ona tylko w przypadku naruszania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy u osób pracujących przy galwanizacji lub produkcji akumulatorów, kiedy w powietrzu mogą pojawić się opary kwasu (mrówkowego, chlorowodorowego, azotowego, pikrynowego, siarkowego, winowego, azotowego). Na niebezpieczeństwo erozji narażeni są również profesjonalni degustatorzy win czy zawodowi pływacy.

CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE ZE SCHORZENIAMI OGÓLNYMI

Źródłem kwasów tak zwanych wewnątrzpochodnych, odpowiedzialnych za ryzyko erozji, są: refluks żołądkowo-przełykowy i inne choroby przewodu pokarmowego, którym on towarzyszy, a także bulimia, anoreksja i alkoholizm. Czynnikiem ryzyka mogą być także częste wymioty towarzyszące u niektórych kobiet pierwszymi miesiącom ciąży. Ubytki szkliwa pojawiają się wtedy na podniebiennej powierzchni górnych siekaczy i językowej powierzchni zębów bocznych. Liczba młodych kobiet cierpiących na bulimię lub anoreksję w krajach rozwiniętych Zachodu wciąż wzrasta. Cechą wspólną obu chorób jest obecność wymiotów. W przypadku bulimii erozja na powierzchni podniebiennej siekaczy traktowana jest jako „objaw patognomoniczny”. Powierzchnia i głębokość zmiany pozostają w ścisłym związku z czasem trwania choroby i są cenne przy stawianiu diagnozy. U anorektyczek i bulimiczek ubytki twardych tkanek zębów niepróchnicowego pochodzenia pojawiają się znamiennie częściej niż w pozostałej części populacji, czemu sprzyja – poza częstymi wymiotami – zaburzenie gospodarki wodnej
organizmu (odwodnienie) oraz zaburzona praca gruczołów ślinowych w konsekwencji zażywanych leków psychotropowych. Także refluks żołądkowo-przełykowy może stać się przyczyną erozji, podobnie jak przewlekły alkoholizm (sprzyjają temu częste wymioty, refluks żołądkowo-przełykowy i niezrównoważona dieta). Niszczona jest wtedy powierzchnia językowa zębów. Język może stanowić niekiedy ochronę przed atakiem kwasów tych powyżej jego powierzchni, wzdłuż podniebienia, które miałyby niszczyć powierzchnię podniebienną zębów przednich w szczęce. Częściej więc uszkodzeniu ulegają trzonowce w żuchwie. Nie należy lekceważyć też ryzyka erozji u wszystkich osób z zaburzonym wydzielaniem śliny (zmienioną pracą ślinianek) lub zmienionym składem śliny (nasycenie środowiska jamy ustnej jonami wapniowymi, fosforanowymi, fluorkowymi, wydolność systemu buforującego). Chociaż to raczej modyfikuje przebieg procesów erozyjnych, niż jest przyczyną ich pojawienia się. Mowa o pacjentach onkologicznych (po chemio- lub/i radioterapii), z zespołem Sjogrena, zażywających leki zmniejszające wydzielanie śliny (np. psychotropowe, antyhistaminowe, przeciwparkinsonowe, odwadniające, obniżające apetyt) lub kiedy osoba cierpi na przewlekłą niewydolność nerek, cukrzycę.
Do erozji predysponuje:

• picie soku owocowego częściej niż 2 razy dziennie (dowiedziono, że codzienne picie 1 litra kwaśnego soku owocowego powoduje utratę warstwyszkliwa grubości 1 mm w ciągu 2-20 lat!),
• picie napojów gazowanych 4-6 razy w tygodniu,
• picie drinków energetycznych częściej niż raz w tygodniu,
• predyspozycje w kierunku częstych wymiotów,
• zmniejszone wydzielanie śliny.

fot. Dr med. Agnieszka A. Pawlik

LECZENIE EROZJI

Skuteczna terapia erozji jak dotąd opiera się głównie na zmianie nawyków żywieniowych, higienicznych, z równoczesną rekonstrukcją utraconych tkanek koronami porcelanowymi lub licówkami. Uzupełnienie ubytku powstałego wskutek erozji materiałem światłoutwardzalnym może okazać się skuteczne na krótko. Powierzchnia zmiany erozyjnej ma charakter zębiny sklerotycznej, jako wyraz fizjologicznej reakcji obronnej ze strony miazgi zębowej, tym samym jest trudniejsza do wytrawiania kwasem fosforanowym, więc wytrzymałość połączenia z wypełnieniem może się okazać słabsza. Ponieważ warstwa zębiny sklerotycznej jest stosunkowo cienka (10 μm), można ją zebrać wiertłem diamentowym lub przy użyciu piaskarki przed przystąpieniem do założenia wypełnienia albo też wydłużyć czas wytrawiania. Alternatywą są cementy szklanojonomerowe, mające zdolność chemicznego łączenia się ze sklerotyczną zębiną.

ELIMINACJA PRZYCZYN

Terapia etiologiczna to klucz do sukcesu w każdym przypadku. W przypadku erozji szkliwa zasadniczym elementem jest zmiana nawyków żywieniowych:

• zmniejszenie częstotliwości spożywania pokarmów i napojów kwaśnych. Pokarmy neutralne dla zębów i o pH zasadowym (woda niegazowana, mleko, sery, jaja, ziemniaki, zboża, orzechy, jogurty naturalne) winny przeplatać te o kwaśnym współczynniku pH;
• używanie słomki do picia soków i napojów gazowanych. Preferowanie całych owoców, nie soków (żucie prowokuje większe wydzielanie śliny, która szybciej neutralizuje kwas);
• eliminacja z diety napojów energetycznych;
• zmiana kolejności spożywanych pokarmów (na przykład wystarczy zamiast kończyć śniadanie piciem soku owocowego, rozpocząć od niego, a posiłek zakończyć pokarmem bogatym w wapń i fosfor, np. jogurtem lub serem, który ułatwi zneutralizowanie wcześniej spożytego pokarmu kwaśnego), warto unikać niedojrzałych owoców;
• żucie bezcukrowej gumy do żucia po posiłku (zwiększa trzykrotnie ilość produkowanej śliny i jej właściwości buforujące);
• unikanie pojadania między posiłkami;
• weryfikacja zasad higieny jamy ustnej (nieszczotkowanie zębów bezpośrednio po ekspozycji na kwas lub po wymiotach, korzystanie z miękkiej szczoteczki do zębów, używanie pasty do zębów o niskim współczynniku ścieralności – RDA, kontrolowanie siły, z jaką szczotkowane są zęby, oraz techniki – z całkowitą eliminacją ruchów szorujących;
• przy pojawieniu się nadwrażliwości stosowanie preparatów dla zębów nadwrażliwych (pasty, płukanki, żele);
• gdy przyczyną erozji są kwasy wewnątrzpochodne, pacjent powinien skontaktować się z lekarzem ogólnym.

Cenną może okazać się decyzja o korzystaniu z sonicznej szczoteczki (np. Philips Sonicare). Ułatwi ona walkę ze szkodliwą techniką szorowania i użyciem nadmiernej siły (dzieki obecności czujnika nacisku). Udowodniona badaniami atraumatyczność
takiej szczoteczki w stosunku do dziąseł i zębów, zapewni prawidłową i bezpieczną higienę, oraz profilaktyke erozji.

Pacjenci ze zwiększonym ryzykiem erozji:

• konsumenci napojów gazowanych,
• nadmiernie szczotkujący zęby, stosujący przewlekle pasty wybielające,
• preferujący zdrowy tryb życia, uprawiający sport (spożywający regularnie napoje energetyczne, soki owocowe),
• chorzy na refluks żołądkowo-przełykowy,
• odczuwający suchość w jamie ustnej (zażywający leki ograniczające wytwarzanie
  śliny),
• chorzy na anoreksję lub bulimię.

PODSUMOWANIE

Przyzwyczajenia żywieniowe, nawyki higieniczne, także popularyzowane zachowania prozdrowotne, niestety sprzyjają rozpowszechnieniu erozji szkliwa zębowego. Szczęśliwie, pojawiająca się w ostatnim czasie mnogość środków do higieny jamy ustnej, ochraniających i wzmacniających szkliwo, miejmy nadzieję stanowi skuteczną przeciwwagę. Warto ją wzmacniać, uświadamiając pacjentom, że czasami nawet prozdrowotne zachowania (dieta wegetariańska lub wizyty na siłowni), nieopatrznie stosowane, mogą wyszczuplać nie tylko w talii, ale także
„uszczuplać” uzębienie.

dr n. med. Agnieszka A. Pawlik

www.stomatologianews.pl

facebook.com/stomatologianews

instagram.com/stomatologia_czasopismo

Okres przedwiośnia wiąże się z budzeniem się przyrody do życia. Kapryśna pogoda wywołuje jednak negatywne skutki w organizmie człowieka. Pojawia się rozdrażnienie i zmęczenie, a także większa podatność na infekcje. Jak zwiększyć swoją odporność i cieszyć się wiosną w dobrej formie?

Jest to trudny czas dla organizmu. Nawet nie będąc meteopatą, reagującym na wszelkie zmiany zachodzące w pogodzie, każdy z nas może silnie odczuwać częste o tej porze wahania ciśnienia, temperatury i opadów. Przemieszczanie się nad krajem frontów atmosferycznych i wszelkie stany przejściowe w pogodzie wywierająbezpośredni wpływ na zdrowie i nasze samopoczucie. Warto wspomóc organizm w pokonywaniu takich przeciwności i sprawić, że jego odporność wzrośnie.

W okresie przesilenia wiosennego wielu z nas dokuczają:

• częste, nawracające bóle głowy,
• kłopoty sercowo-krążeniowe,
• skoki ciśnienia krwi wywołujące uderzenia gorąca lub omdlenia,
• bóle mięśni,
• skurcze mięśni,
• katar i kaszel.

Wszystko to spowodowane jest zmianami zachodzącymi w funkcjonowaniu układu krwionośnego i oddechowego człowieka. Zmiany zdrowotne mają swoje odzwierciedlenie także w wahaniach nastroju.  Czujemy się bardziej zmęczeni i zniechęceni do podejmowania jakiejkolwiek aktywności. Na domiar złego, w okresie przesilenia wiosennego większość z nas prowadzi mało urozmaiconą dietę, ubogą w magnez, co skutkuje ciągłym rozdrażnieniem, mniejszą odpornością na stres i bolesnymi skurczami mięśni. Im człowiek starszy, tym bardziej objawy się nasilają.

Jak pokonać przesilenie wiosenne?

W trakcie tego specyficznego okresu w roku powinniśmy zadbać o siebie. Musimy się wysypiać i odpoczywać, dzięki czemu zregenerujemy siły witalne organizmu. Najlepiej spędzać czas na świeżym powietrzu i wystawiać skórę na działanie promieni słonecznych. Niedobór światła źle wpływa na układ nerwowy i immunologiczny człowieka. W pochmurne dni odczuwamy zły nastrój, depresję i wszechogarniające zmęczenie. Światło słoneczne można zastąpić światłem spolaryzowanym lub poprawiającą humor lampą fluorescencyjną, która emituje światło zbliżone do dziennego.

Na wzmocnienie organizmu wiosną wpłynie zdrowa, dobrze zbilansowana dieta, pełna potraw dostarczających do organizmu cennych witamin i mikroelementów. Na co dzień powinniśmy spożywać cytrusy, bogate w witaminy C, A i E, które skutecznie usuwają z organizmu wolne rodniki.  Warto wprowadzić do diety świeże warzywa, pełnoziarniste produkty, jak i nabiał. Taka dieta dostarczyorganizmowi  znacznie więcej ważnych dla zdrowia składników, niż przyjmowane suplementy witaminowe. Te warto zażywać jedynie w przypadku, gdy poziom witamin i mikroelementów w organizmie nagle się diametralnie obniża albo zapotrzebowanie na takie składniki diametralnie rośnie, np. w okresie ciąży.

Nasz organizm będzie wykazywał większą odporność na zmiany pogodowe i częste w tym okresie infekcje bakteryjne i wirusowe, jeśli będziemy go hartować. Nie należy się przegrzewać. Lepiej, żeby było nam zbyt chłodno, niż zbyt ciepło. Dobrze jest się ubierać na cebulkę i dbać o ruch na świeżym powietrzu. Pomoże to w dotlenieniu organizmu i zrzuceniu zbędnych kilogramów po zimie. Powinniśmy ćwiczyć na dworze co najmniej 3 razy w tygodniu przez 30-60 minut.